Men schrijft ons uit Haarlem:
De Chineesche schilder-teekenaar Yoe San-yoe bleef tot nog toe ten onzent onbekend. Sinds 1921 woont hij te Parijs, waar hij ook wel tentoongesteld heeft. Zijn eerste lessen kreeg hij van zijn vader, zelf een schilder. Daarna ontwikkelde hij zich autodidactisch. Twee jaar werkte hij nog in Japan, vervolgens vertrok hij, twintig jaar oud, naar Parijs, waar hij zich vestigde.
Deze eerste tentoonstelling van zijn werk in Nederland bevat enkele schilderijen en een dertigtal bladen, teekeningen, linoleumsneden en droge naalden. Figuur is hoofdzaak. In zijn penseel-teekeningen van naakt bepaalt hij zich tot de omtrekken, in zijn geschilderde figuren en dieren (paarden, een kat, een tijger) tot het opvullen van omtrekken met haast of heelemaal niet genuanceerde, vlakke kleur, een primitieve werkwijze. Van schilderen in onzen zin, heeft zij weinig.
Het contour-teekenen van naakt lijkt op dat van Matisse. Enkele golvende lijnen, zonder onderbreking, dun aanvangend, breeder wordend — het zijn penseelteekeningen — en weer dun uitvloeiend. Evenmin academisch als nauwkeurig beschrijvend. Maar wel expressief zijn de omtrekken van lichaam en ledematen, minder de extremiteiten. Handen en voeten worden vermeden of zijn uiterst zwak, ternauwernood geschetst; de koppen zijn aangeduid met wenkbrauwlijnen, strepen voor de lippen, vlekken voor de oogen enz. Er is trouwens dikwijls een aanduiden en niet verder komen. Opzetten, neergeworpen, maar geen verder en zeker geen volledig uitwerken.
De inleiding in den catalogus noemt zijn laatste werk weer volkomen Chineesch, met geringen Europeeschen invloed. Mij dunkt, dat het dikwijls summier aandoende van dit werk weinig kenmerkends heeft voor een typisch eigen Chineesche werkwijze. Het volstrekte, ook ambachtelijk zoo volkomen verantwoorde meesterschap der Chineezen mis ik hier eerder dan dat ik het herken of terugvind. Vooral het schilderwerk is tenslotte nogal oppervlakkig, de niet mooie kleur droog, de combinatie van kleuren zeker niet altijd gelukkig.
De manier is anders in een stilleven van een mand met bloemen o. a. wel merkwaardig, in technisch opzicht. De bloemen werden in plekken rose kleur opgezet, vervolgens daarin met een puntig voorwerp, vermoedelijk den achterkant van het penseel, meer of minder hard gekrast, waardoor de witte grondlaag als “teekening” zichtbaar wordt. Het aspect is een beetje nonchalant quasi-primitief.
Met minder stug materiaal is San-yoe gelukkiger. Zijn kleine bladen, vooral de aquarelteekeningen, hebben een fijnheid van met lichte hand sierlijk luchtig geschreven, als om de contouren heen spelende lijntjes, een waarlijk wel Chineesch schrift, en de kleur, waarvoor een enkele maal pastel is gebruikt, is adem-luchtig. Met zulk vlinderachtig spelen van het penseel zijn eenige paardjes geteekend. Ook noem ik een Chineesch landschap, een aquarel, wolkig gewasschen, met veel blank van het gespaarde papier. Aan het kostelijke Chineesche papier is San-yoe trouw gebleven; zijn subtiele mise-en-page weet er een artistieke waarde van te maken. De kleine droge-naald-teekeningen van liggend naakt en eenige linoleumsneden, stilleven-miniaturen, nog sterker hebben een ras-fijne lineatuur. Een strikte uitdrukking is bereikt met alleen de onmisbare, de hoogst noodige witte lijnen en lijntjes op een egaal zwart vlak.
[Translation]
J. H. de Bois Artshop.
Yoe San-yoe.
From our correspondent in Haarlem:
The Chinese painter-artist Yoe San-Yoe has so far remained unknown in our country. Since 1921 he has lived in Paris where his works have also been exhibited. His first lessons were taught to him by his father, a painter himself. Afterwards he taught himself. He worked in Japan for two years after which he left for Paris, twenty years of age, where he settled.
This first exhibition of his work in the Netherlands includes several paintings and some thirty sheets, drawings, linocuts and dry-points. Figure is essential. In his pen and ink drawings of nudes he concentrates on contours, in his painted figures and animals (horses, a cat, a tiger) he concentrates on the filling of contours with a hardly or not at all balanced and flat color, a primitive method of working. In our opinion it has little to do with painting.
The contour-drawing of nudes looks like that of Matisse. Some waving lines, without interruption, starting thin and becoming thicker – these are pen drawings – and then again running out in thin lines. Neither academic nor accurately portraying. But expressive are the contours of body and limbs, less expressive the extremities. Hands and feet are avoided or are extremely poorly drawn, barely sketched; the heads are indicated with brow lines, strokes for the lips, spots for the eyes etc. There is often merely an indication and not more. Figures are started, stricken, but not worked out and surely not finished.
In the introduction of the catalogue his last work is called absolutely Chinese, with some European influence to me it seems that the often scanty outlook of this work does not inhibit a typical personal Chinese method of working. I rather miss the absolute and artistically sound mastery of the Chinese, than recognizing or finding it here. Especially the painting is somewhat superficial, the not-pretty color is dry, the combination of colors not always well-chosen.
The method is different in a still life of a basket with flowers, somewhat unusual from a technical point of view. The lowers were stated as pink spots, after which a sharp object, probably the back of the pencil, was used to scrape more or less firmly into those spots so that the white background would become visible as a “drawing.” The presentation is somewhat nonchalant and quasi-primitive.
San-yoe is happier with less tough material. His small sheets, particularly the water colors, possess a fineness, elegantly and casually drawn with a light hand, as if they were lines playing around the contours, a true Chinese script, and the color for which occasionally pastel has been used, is as light as breath. With such flitting of the pencil some little horses were drawn. I also mention a Chinese landscape, a water color, cloudy washed, with much white of the spared paper. San-yoe has remained loyal to the exquisite Chinese paper; his subtle mis-en-page gives it an artistic value. The limitation of the small dry-points of lying nude and some linocuts and still life miniatures, is even more finely drawn. A strict expression is achieved merely with the essential and absolutely necessary white lines on a uniformly black surface.
